50 jaar
onafhankelijkheid -special
Barryl
Biekman: “Van hart tot
hart, van cultuur tot cultuur — zo bouwen we aan het Suriname van 2030 en
verder”
Tijdens Brasa Dei Arnhem op 22 november 2025
hield dr. Barryl A. Biekman — mensenrechtenvoorvechter, diaspora-activist,
houder van de hoge staatsonderscheiding Commandeur in de Ere-Orde van de
Gele Ster en een van de meest invloedrijke stemmen op het gebied van
reparatory justice — een krachtige openingsrede ter gelegenheid van 50 jaar
staatkundige onafhankelijkheid van Suriname.
Haar boodschap, diep geworteld in geschiedenis,
rechtvaardigheid en Ubuntu, schetst een toekomstvisie die naadloos aansluit bij
het bredere nationale gesprek rond dit historische jubileum.
Deze toespraak vormt een betekenisvolle bijdrage aan de serie “50 jaar
onafhankelijkheid special”.
Een eerbetoon
aan voorouders en strijders
In haar openingswoorden benadrukte Biekman dat
verbondenheid het hart vormt van Brasa Dei — een viering waarin families,
culturen en generaties elkaar letterlijk en figuurlijk omarmen.
“Met de omhelzing onderstrepen wij de
verbondenheid met elkaar en brengen wij hulde aan de helden en heldinnen op
wiens schouders wij staan.”
Die helden waren de vrijheidsstrijders die het
fundament legden voor Suriname’s staatkundige onafhankelijkheid, én de
generaties vóór hen die onder kolonialisme en slavernij leefden.
Kolonialisme
als misdaad: de fase die nog steeds doorwerkt
Biekman richtte haar aandacht vooral op de
periode waarin Suriname nog kolonie was. Niet uit nostalgie, maar uit noodzaak.
“Juist in die fase valt er nog veel te winnen in
het kader van reparatory justice.”
Ze verwees naar cruciale internationale besluiten
zoals VN-Resolutie 1514 (1960), die stelde dat kolonialisme een misdaad tegen
de menselijkheid is en opriep tot zelfbeschikkingsrecht voor gekoloniseerde
volkeren. Die resolutie vormde de juridische en morele basis voor de
onafhankelijkheid van Suriname.
Daarnaast herinnerde ze aan latere VN-resoluties
52/111 en 56/266 over de uitvoering van de Durban Verklaring en het
actieprogramma rond racisme, discriminatie en herstel. Deze bestonden nog niet
toen de onafhankelijkheidsverdragen werden opgesteld — iets wat vandaag
relevant is voor het gesprek over herstel en vereffening.
Excuses zijn
pas het begin: tijd voor het moedige gesprek
Met de recente slavernijexcuses van de
Nederlandse overheid, gemeenten, banken en kerken is er volgens Biekman nu
ruimte ontstaan voor een eerlijk en noodzakelijk gesprek.
“De excuses, het verzoek om vergiffenis en de
komma die staat voor een herstelprogramma, rechtvaardigen dat het gesprek over
de vereffening van het Nederlandse slavernijdossier eindelijk gevoerd wordt.”
Zij stelt dat een aanvulling van het
onafhankelijkheidsverdrag — specifiek het onderdeel dat de “bruidsschat”
regelde — noodzakelijk is op basis van voortschrijdend inzicht en nieuwe
internationale standaarden.
Ubuntu als
fundament voor natievorming
Centraal in haar verhaal staat het
Ubuntu-concept:
“Ik ben omdat wij zijn.”
Volgens Biekman is dit Afrikaanse filosofische
beginsel de sleutel voor duurzame ontwikkeling en sociale harmonie — in
Suriname én in Nederland.
Ze pleitte zelfs voor opname van
“Ubuntuliberalisme” als constitutioneel grondbeginsel in de Nederlandse
Grondwet, en gaf dezelfde aanbeveling mee aan de Surinaamse politiek.
“Ubuntu herinnert ons eraan dat we verbonden
zijn, afhankelijk zijn van elkaar en samen verantwoordelijkheid dragen voor een
rechtvaardige samenleving.”
Het gevaar van
historische ontkenning: lessen uit Zuid-Afrika
In een indringend historisch segment haalde
Biekman herinneringen op aan haar bezoek aan Soweto in 1996, waar zij de
familie ontmoette van Hector Pieterson, het 12-jarige slachtoffer van het
apartheidsregime.
Die ontmoeting droeg bij aan de totstandkoming
van de conferentie “Sporen van Slavernij” en de petitie over het
Nederlandse slavernijdossier.
“De gesprekken — van hart tot hart, van cultuur
tot cultuur — bevestigden de spirituele en politieke betekenis van Ubuntu. Het
werkte.”
De parallellen met Suriname zijn volgens haar
helder: ook daar bestaan resten van een apartheid-achtig systeem, zichtbaar in
sociale ongelijkheid, economische achterstanden en stagnatie in natievorming.
De
geschiedenis als leidraad voor 2030 en verder
Biekman citeerde historicus dr. John Henrik
Clarke:
“Geschiedenis is de klok die een volk vertelt
waar het is geweest, wat het heeft verricht, waar het nu staat en waar het naar
toe moet.”
Met dat uitgangspunt schetste zij haar hoopvolle
visie voor Suriname in 2030 — een toekomst met:
- minder
economische ongelijkheid
- een
krachtige strijd tegen corruptie
- een
succesvol diaspora-beleid
- een
sterke munteenheid
- herstel
van braindrain naar braingain
- meer
discipline, verantwoordelijkheid en onderlinge liefde
- een
samenleving waarin iedere Surinamer trots is op wie hij of zij is
“Van hart tot
hart, van cultuur tot cultuur”: de weg vooruit
De toespraak van dr. Barryl Biekman is een
pleidooi voor verbinding — binnen Suriname, binnen de diaspora, en tussen
Suriname en Nederland.
Ze nodigt iedereen uit om niet vast te blijven
zitten in het verleden, maar wél de lessen ervan te dragen.
En bovenal vraagt ze om gezamenlijke inzet voor
een toekomst waarin rechtvaardigheid, eenheid en verantwoordelijkheid centraal
staan.
Haar boodschap past daarmee perfect in het
collectieve verhaal van vijftig jaar onafhankelijkheid:
Suriname bouwt verder — als het durft te kiezen
voor heling, verbinding en Ubuntu.
.JPG)
